Hilafetten Sonra İlk Hutbe Nasıl Okundu?

Dün Camilerde Hutbe Nasıl Okundu?

Dünkü Cuma hilafetin ilgasını müteakip gelen ilk cumadır. Bu münasebetle cuma namazında hutbelerde hiç isim zikredilmemiş, yalnız ümmet-i islâmiye ve Türk cumhuriyetinin saadet ve selameti için dualar okunmuştur. Esasen bu cihet daha evvelce evkaf müdüriyetinden İstanbul'daki bilumum hatiplere tebliğ edilerek cuma namazı hutbesinde millet ve cumhuriyetin refah ve saadeti namına dualar yapılması lüzumu bildirilmiş ve bu hususta hatiplerden imza dahi alınmıştır.

Bu yoldaki tenbihata riayet etmeyen hatipler hakkında takibat-ı kanuniyede bulunulacağı kendilerine ayrıca bildirilmiştir.

Ayasofya Cami-i Şerifi hatibi Hacı Hafız Mehmet Nazif Efendi hutbede Türkçe olarak, isim yerine, Türkiye Cumhuriyeti'nin tealisini zikretmiştir. Hatip efendi bunu müteakip, birkaç hadis-i şerif kıraat etmiş ve manalarını Türkçe olarak izah eylemiştir. Diğer camilerde de hatipler aynı suretle hareket etmişlerdir.

Dün cuma namazını kılan müslümanlar ehadis-i şerifenin Türkçe'ye tercümesinden daha ziyade memnun olmuşlardır.

Cuma namazlarında irad edilecek hutbelerin Türkçe olması, halkın anlaması sebebiyle şüphesiz daha muvafıktır. Mamafih İstanbul Müftülüğü bu hususu nazar-ı itibara alarak hutbelerin hiç olmazsa Türkçe'ye tercümesi için bazı teşebbüslerde bulunmak tasavvurundadır. İstanbul Müftüsü Mehmet Fehmi Efendi bu hususta diyor ki: 

" Hutbeden maksat onun ifade ettiği manayı cemaate anlatıp cemaati ona göre amele sevk etmektir. Hatta bazı Arap ulema-yı ahiri kitaplarında bile hutbenin Türk diyarında Türkçe olarak okunması lüzumunda müttefiktirler. Bunun için de teşkilini düşündüğüm bir komisyon marifetiyle bu ciheti tetkik ederek münasip hutbeler, mev'izalar vücuda getirmek tasavvurundayım. Mezkur komisyon Ramazan Bayramı'nı müteakip teşkil ve içtima edecektir. Komisyonun tertip edeceği mev'izalar hükûmetçe de tasvip edilecek olursa bunları bir risale şeklinde tab' ve vilayata tevzi' edeceğim. Hutbelerde okunan ayet-i kerime ve hadis-i şerifler tabiatıyla Türkçe'ye tercüme edileceklerdir. Çünkü hutbeden beklenilen gaye efkâr-ı diniyeyi halka anlatmaktır."

(8 Mart 1924, Cumartesi)

Hanedan'a Ne Kadar Para Veriyorduk?

Büyük Millet Meclisi'nin Son Kararından Evvel Her Sene Hanedan Erkânı İçin Yarım Milyon Liraya Yakın Para Veriliyordu

Büyük Millet Meclisi'nin Hilafetin İlgası ve Hanedan'ın hudut haricine çıkarılması hakkında ittihaz ettiği son karar üzerine her sene bütçede yarım milyon liraya yakın bir tasarruf icrası kabil olacaktır. Bütçenin masraf kısmına nazaran Halife'ye ve Hanedan erkânına senevî verilmekte olan maaşların cetvelini aşağıya derc ediyoruz: 

Nev'i Memuriyet	Maaşlar		Tahsisat-ı Fevkalade
	Aylık	Senelik	Aylık	Senelik
Hilafet Maaşı	15000	180000	11277,5	135330
Hânedân-ı Hilafet
Mehmed Selim Efendi	150	1800	140	1680
Ziyaeddin Efendi	150	1800	140	1680
Seyfeddin Efendi	150	1800	140	1680
İbrahim Tevfik Efendi	150	1800	140	1680
Abdülkadir Efendi	150	1800	140	1680
Ahmed Nuri Efendi	150	1800	140	1680
Ahmed Nihad Efendi	120	1440	117,5	1410
Burhaneddin Efendi	120	1440	117,5	1410
Ömer Hilmi Efendi	120	1440	117,5	1410
Cemaleddin Efendi	80	960	87,5	1050
Abdurrahim Efendi	80	960	87,5	1050
Abdülhalim Efendi	80	960	87,5	1050
Osman Fuad Efendi	80	960	87,5	1050
Ömer Faruk Efendi	Kanun mucibince pederleri halife olduğundan maaş verilmesi lazım gelmez.
Ahmed Nureddin Efendi	50	600	65	780
Mehmed Abdülaziz Efendi	50	600	65	780
Mahmud Şevket Efendi	50	600	65	780
Ali Vasıb Efendi	50	600	65	780
Şerafeddin Efendi	50	600	65	780
Ahmed Tevhid Efendi	50	600	65	780
Abdülkerim Efendi	50	600	65	780
Mehmed Abid Efendi	50	600	65	780
Nizameddin Efendi	20	360	50	600
Sultanlar
Seniha Sultan	100	1200	102,5	1230
Mediha Sultan	100	1200	102,5	1230
Nazime Sultan	100	1200	102,5	1230
Saliha Sultan	100	1200	102,5	1230
Hatice Sultan	100	1200	102,5	1230
Zekiye Sultan	100	1200	102,5	1230
Fehime Sultan	80	960	87,5	1050
Naime Sultan	80	960	87,5	1050
Fatma Sultan	80	960	87,5	1050
Münire Sultan	80	960	87,5	1050
Behiye Sultan	80	960	87,5	1050
Naile Sultan	65	780	76,25	915
Rukiye Sultan	65	780	76,25	915
Ayşe Sultan	65	780	76,25	915
Şadiye Sultan	65	780	76,25	915
Adile Sultan	65	780	76,25	915
Nemika Sultan	65	780	76,25	915
Refia Sultan	65	780	76,25	915
Atiye Sultan	65	780	76,25	915
Fatma Ulviye Sultan	65	780	76,25	915
Rukiye Sabiha Sultan	50	600	65	780
Arife Kadriye Sultan	50	600	65	780
Fatma Zehra Sultan	50	600	65	780
Emine Naciye Sultan	50	600	65	780
Behiye Sultan	50	600	65	780
Mihrişah Sultan	30	360	50	600
Şükriye Sultan	30	360	50	600

(1924 yılı gazetelerinden)